De ondergang van Yap geeft aan dat de essentie van geld steeds is terug te leiden tot schaarste. Zonder schaarste verliest geld op termijn ALTIJD zijn geloofwaardigheid. Is Bitcoin gabakken lucht? In dit artikel onderzoeken we deze deze vraag in detail.
Wie of wat bepaalt de waarde van geld? Sommigen zeggen dat het slechts een illusie is die we onszelf wijsmaken, anderen beweren dat het de uitstraling van de overheid is die geld waarde geeft, en nog anderen beweren dat hij die het grootste leger bezit, mag bepalen wat geld is. Om beter te begrijpen hoe geld wordt uitgekozen door een groep mensen of een samenleving, reizen we terug in de tijd naar het eiland van Yap in de Stille Oceaan.
De Rai stenen van Yap
In de 19de eeuw was het eiland bevolkt door een kleine stam, ver weg van elke westerse invloed. Ze hadden één heel opmerkelijk verschil met alle andere stammen, verspreid op de talloze eilanden in de Stille Oceaan. Ze gebruikten namelijk reusachtige “Rai stenen” als geld (een soort kalksteen van soms wel 4 ton zwaar!). Deze stenen werden nauwgezet uitgebeiteld en van de naburige eilandjes per vlot verscheept naar Yap. Eens ze daar aankwamen kregen ze een vaste plaats op een publiek zichtbare plek. Mensen verhandelden de stenen met elkaar door een puur mondelinge overeenkomst te sluiten.
De overeenkomst werd vervolgens bekend gemaakt aan alle inwoners van het eiland zodat steeds duidelijk was wie de eigenaar was van elke steen, zonder dat ze verplaatst moesten worden.
Dit systeem werkte wonderwel tot Iers-Amerikaans zeekapitein David Dean O’Keefe in 1871 het eilandje ontdekte en op het lumineuze idee kwam om meer geld te “importeren”. De kalksteen was enorm schaars op Yap en de naburige eilanden, maar O’keefe had grote moderne schepen ter beschikking die met uiterst gemak enorme hoeveelheden kalksteen konden inslaan ver buiten het bereik van de Yapese vlotjes.
Hoewel sommige Yapezen initieel probeerden te weerstaan aan deze gigantische golf van vers aangevoerd geld, gingen ze uiteindelijk toch allemaal overstag. In zeer korte tijd kelderde de koopkracht, reputatie en waarde van de Rai stenen volledig. De ondergang van Yap geeft aan dat de essentie van geld steeds is terug te leiden tot schaarste. Zonder schaarste verliest geld op termijn ALTIJD zijn geloofwaardigheid. O’keefe was in dit verhaal uiteindelijk niet veel meer dan een katalysator voor het noodlot dat de Rai stenen (en de Yapezen) onvermijdelijk te wachten stond; massaproductie dankzij menselijke vindingrijkheid en technologisch vernuft.
Schaarste bepaald de kwaliteit van geld
Zeer gelijkaardige verhalen vinden we terug bij de ondergang van zo vele andere geldvormen zoals Agrykralen, Wampumschelpen en de honderden papieren geldsoorten van de voorbije 200 jaar. De enige uitzondering op deze regel is goud (en Bitcoin), een grondstof die tot op de dag van vandaag enorm kostelijk is om te ontginnen!
Schaarste is dus enorm belangrijk voor de geloofwaardigheid en stabiliteit van geld. Wat zegt dit over ons huidig systeem van papieren geld?
Helaas moeten we vaststellen dat het geld dat we vandaag de dag hanteren allesbehalve schaars is.
Op bovenstaande grafiek zien we hoe, net zoals de Rai stenen in Yap, de waarde en koopkracht van de dollar dankzij de gigantische toestroom van vers geld steeds verder en verder achteruit gaat. Hoewel centrale banken oorspronkelijk niet zo driest te werk gingen als O’keefe tijdens zijn plunderingen van Yap, bereikt het tempo van geldcreatie sinds 2008 werkelijk duizelingwekkende hoogtes. Sinds COVID-19 zijn de centrale banken nog eens een versnelling hoger geschakeld. Zo is de totale hoeveelheid dollars in omloop de laatste 2 jaar met bijna 6 biljoen (12 nulletjes) gestegen!!!
Bitcoin verbreekt de vloek
Het is hier dat Bitcoin het verschil maakt, er kunnen namelijk nooit meer dan 21 miljoen Bitcoin bestaan. Zoals we vandaag steeds vaker in ons eigen leven ondervinden (denk aan de hoge inflatiecijfers), kunnen we onze centrale banken niet langer vertrouwen voor het beheer van ons geld.
De software van Bitcoin is zo geschreven dat iedereen ter wereld met uiterst gemak zelf kan controleren en verifiëren dat deze simpele spelregel van 21 miljoen wordt gerespecteerd. Zo zijn er anno 2021 ongeveer 100.0000 mensen die dag in dag uit met hun eigen computer deze belangrijke controlefunctie uitvoeren. Bitcoin heeft het beheer van geld gedecentraliseerd. In plaats van één centrale bank die uiterst schimmig en dubbelzinnig te werk gaat hebben we nu 100.000 burgers die aan de hand van een extreem transparante computercode de spelregel van 21 miljoen verifiëren EN afdwingen.
Een leger van miners en cryptografische beveiliging
Bovendien beschikt Bitcoin ook over een gigantisch leger van miners die dag en nacht het netwerk beschermen tegen hackers en valsspelers door ontzaglijke hoeveelheden energie los te laten op het Bitcoin protocol. Eens je de architectuur van Bitcoin in detail onderzoekt, wordt al snel duidelijk dat Bitcoin alles behalve gebakken lucht is. Het laatste ingrediënt van Bitcoin is de blockchain, aangedreven en mogelijk gemaakt door cryptografie.
Cryptografie is een relatief nieuw domein in de computerwetenschappen, met ontelbaar veel innovaties sinds de jaren 70. Het is Bitcoin die hier vandaag de vruchten van plukt. Een uiteenzetting over blockchain en cryptografie komt uitgebreid aan bod in onze cursussen, maar laat ons stellen dat moderne cryptografie voor het eerst in de menselijke geschiedenis de mogelijkheid biedt om onkraakbare code en wachtwoorden te creëren.
Dit is dan ook de reden waarom Bitcoin in zijn 13-jarige bestaan nog NOOIT gehackt is geweest (wanneer men bij Bitcoin over hacks spreekt, gaat dit steeds over mensen en bedrijven die hun Bitcoin niet correct of onzorgvuldig beveiligden).
De schaarste en bijbehorende waarde van de dollar en de Euro wordt bewaakt en afgedwongen door onze overheden en hun centrale banken. De schaarste en bijbehorende waarde van Bitcoin wordt bewaakt en afgedwongen door iets véél krachtiger, namelijk een onbreekbare code, beveiligd door cryptografie en aangedreven door gigantische energiestromen!
