Wat is een DEX - Decentralized Exchange?
Een DEX of Decentralized Exchange is de gedecentraliseerde tegenhanger van een gecentraliseerde crypto exchange, zoals de grote crypto beurzen die we reeds kennen: bijvoorbeeld Bitvavo, Binance, etc. Het kopen en verkopen van crypto munten neemt bij een DEX dus plaats op de blockchain. Hiervoor is er, in tegenstelling tot verhandelen via de website van een gecentraliseerde exchange, geen gecentraliseerde tussenpartij meer nodig.
DeFi - DEX -Decentralized Exchange
De eerste en grootste usecase van Decentralized Finance op de blockchain, ook wel gekend onder de noemer DeFi. Is vandaag nog steeds het verhandelen van digitale tokens. Dit vindt bij DeFi dus plaats op een DEX. Wat is een DEX of Decentralized Exchange? Een DEX, werkt als een aandelen- of effecten beurs, maar wordt grotendeels gerund door smart contracts op de blockchain. Het zijn deze smart contracts die de gebruikers van een DEX toelaten om transacties uit te voeren. Het zijn dus ook deze smart contracts die de regels afdwingen. Gebruikers van een DEX kunnen zo cryptocurrencies verhandelen op de blockchain en een DEX heeft aldus geen gecentraliseerde autoriteit of tussenpersoon meer nodig om deze transacties uit te voeren.
Uniswap - Ethereum DEX
Uniswap was de eerste DEX en werd ontwikkeld op de Ethereum blockchain. Vandaag is Uniswap nog steeds de grootste gedecentraliseerde exchange in DeFi. Uniswap is aanwezig op verschillende blockchain ecosystemen: zowel op verschillende Layer-1 blockchains als Ethereum en Polygon, als op Layer-2 blockchains van Ethereum: Optimism en Arbitrum. En draait een handelsvolume van ongeveer 450 miljoen USD per dag en is daarmee goed voor een 60% van het volledige DEX handelsvolume. (data afkomstig van defilama.com)
Liquiditeit op een DEX
In de financiële wereld wordt de term “liquiditeit” gebruikt om te beschrijven hoe eenvoudig het is een asset te kopen of verkopen op de markt, zonder de marktprijs ervan te beïnvloeden. Als er veel vraag is naar een asset gecombineerd met voldoende aanbod van die asset. Dan spreken we van hoge liquiditeit en is het relatief eenvoudig om een koper en verkoper voor de asset te vinden.
Een DEX heeft dus nood aan een betrouwbare bron van liquiditeit om zijn gebruikers vlot te kunnen bedienen. Omwille van deze reden maken ze op een DEX gebruik van Liquidity Pools (LP).
Automated Market Maker (AMM) en Liquidity Pools (LP)
Gecentraliseerde exchanges, met traditionele markten van kopers en verkopers, maken gebruik van orderboeken waarin alle orders worden bijgehouden. Deze koop- en verkooporders worden dan met elkaar gematcht geworden door een stukje software: de matching engine.
Bij een DEX, gedecentraliseerde exchange echter wordt er gebruik gemaakt van geautomatiseerde market makers (AMM‘s): Geautomatiseerde market makers (AMM) zijn smart contracts die liquiditeitsreserves (of liquidity pools – LP) aanhouden waartegen gebruikers van een DEX kunnen handelen. Een liquiditeitspool is dus een verzameling van cryptocurrencies of tokens ( = “pool” ), vergrendeld in een smart contract.
Elke gebruiker van de DEX kan een aanbieder van liquiditeit worden door een gelijke waarde van twee digitale tokens in een liquiditeitspool (LP) te deponeren.
Voorbeeld: het deponeren van ETH en dezelfde waarde in USDC in een ETH-USDC Liquidity Pool.
Deze LP wordt dan gebruikt om de handel tussen de cryptocurrencies op de DEX te vergemakkelijken. De digitale tokens worden door de AMM op een automatische en permissievrije manier verhandeld. Het algoritme van de AMM gaat de asset die een gebruiker van de DEX wenst te kopen, vb. ETH, matchen met het asset waartegen de gebruiker wenst te handelen, vb. de stablecoin USDC, in de daarvoor voorziene ETH/USDC – Liquidity Pool.
Liquidity Mining / Yield Farming
Een DEX moet voor voldoende liquiditeit te zorgen om vlot transacties te kunnen afhandelen. De LP’s worden dus zo ontworpen dat gebruikers gestimuleerd worden om hun assets in een dergelijke LP te deponeren. Wanneer een gebruiker dergelijke pool van liquiditeit voorziet, wordt deze beloond met een percentage van de transactie vergoedingen en vaak ook extra incentives onder de vorm van extra digitale tokens. De gebruiker, die dus de liquiditeit aanbiedt, doet dan aan liquidity mining of yield farming.
DEX vs CEX
Gedecentraliseerde exchanges vs gecentraliseerde exchanges: On-chain Transactie Volume
Het totale on-chain transactie volume van DEXs is reeds enige tijd groter dan dat van de gecentraliseerde crypto beurzen.
Het off-chain (= niet op de blockchain) handelsvolume van de hele grote centrale exchanges is weliswaar nog van een grootte-orde hoger en moeilijker te controleren. Maar zo wordt bijvoorbeeld Coinbase, een grote Amerikaanse crypto exchange in absoluut handelsvolume (zowel on-chain als off-chain) wel reeds voorbij gestoken door Uniswap.
Voor- en nadelen van een DEX vs CEX
wat zijn de voor- en nadelen van een DEX, gedecentraliseerde exchange, indien we vergelijken met een gecentraliseerde crypto exchange (CEX)?
Voordelen
Nadelen
- Controle over je eigen fondsen (self-custody)
Log-in gebeurt met een crypto wallet. De gebruiker beheert volledig zelfstandig zijn eigen fondsen. - Transparantie
On-chain transacties op een publieke blockchain zijn volledig te tracken via vrij toegankelijke blockchain explorers. - Censorship Resistance
Een DEX hoeft, omwille van de decentralisatie, niet perse de opgelegde regels en/of censuur te volgen dewelke zijn opgelegd door centrale authoriteiten.
Vaak heeft een DEX als bestuursvorm een DAO (Decentralized Autonomous Organization). En hebben de gebruikers dus zelf inspraak bij het bepalen welke regels gevolgd worden en hoe de verdere ontwikkeling van de DEX gebeurt. Bijvoorbeeld aan de hand van stemmingen via DAO proposals. - Pseudonymiteit
De beurs kent enkel jouw blockchain account/adres en niet per definitie je naam en adres. Bij de meeste CEX’s is er sprake van KYC (“Know Your Customer”) registraties. - Early access
Je kan reeds tokens kopen alvorens ze op een grotere gecentraliseerde beurs gereleased worden.
Dit is niet zonder risico, maar kan ook wel zorgen voor een groter rendement op de investering in deze tokens.
- Onvoldoende liquiditeit en inefficiënties
Een DEX is afhankelijk van de liquiditeit voorzien door de LP’s voor een goede efficiënte werking.
Dit kan, zeker in een bearmarket met minder participanten, voor problemen zorgen. Onvoldoende liquiditeit kan namelijk zorgen voor een zeer hoge prijsvolatiliteit.
Geavanceerde spelers kunnen dan ook gebruik maken van deze inefficiënties ten koste van de minder gesofisticeerde gebruikers. - Complexere handelingen zoals limiet orders zijn niet mogelijk op een (AMM) DEX
DEXs met Automated Market Makers laten geen limit orders toe maar verkopen enkel assets aan de markt-prijs van het AMM algoritme. - Hacks en smart contract onveiligheden
Smart Contracts zijn een nieuwe technologie, dewelke nog volop in ontwikkeling is. Zo sluipen er regelmatig fouten en onveiligheden in deze software code.
Deze kunnen dan weer uitgebuit worden door hackers en entiteiten met slechte bedoelingen.
Orderboek DEX (geavanceerde DEX)
Wat is een orderboek?
Een orderboek, of een Central Limit Order Book (CLOB), bestaat uit alle koop- en verkoop limietorders van de markt-participanten (traders).
Een limietorder is een order waarbij handelaren de prijs opgeven waartegen zij een token willen kopen of verkopen. Dit blijft dan in het orderboek staan terwijl deze order wacht om gevuld te worden.
Omdat er gewerkt wordt met een orderboek kan je meer geavanceerde orders uitvoeren dan enkel marktorders.
Zo kan je werken met limit orders, stop loss orders, trailing orders, etc.
Eigen aan een orderboek DEX is dat een matching engine nodig is: een software algoritme dat de juiste verkoop-orders aan koop-orders linkt.
Deze features zorgen ervoor dat een orderboek DEX een stuk complexer is dan een standaard (AMM) DEX.
Best of both worlds?
Enkele grote namen onder de orderboek DEXs zijn: dYdX (Ethereum L2) , GMX (Avalanche en Arbitrum), Mango Markets en Serum (Solana).
Vaak bieden orderboek DEXs ook handel in derivaten aan, dit zijn producten/instrumenten die de prijs van het onderliggende asset volgen zonder effectief te moeten handelen in de asset zelf. Deze geven de gebruiker de mogelijkheid om te handelen met leverage (de handelspositie is groter dan het geleverde onderpand). Dit zijn interessante tools voor meer geavanceerde traders.
De mogelijkheden van deze orderboek DEXs komen zo aardig in de buurt van de tools en complexere instrumenten die gecentraliseerde exchanges aanbieden. Echter worden deze tools hier dan gecombineerd met de voordelen van een on-chain DEX.
Wat zal de toekomst nog brengen voor de DEX - Gedecentraliseerde Exchange?
De DEX, decentralized exchange, speelt een belangrijke rol in DeFi en het crypto landschap in het algemeen. Maar, de DeFi-hacks en exploits van de afgelopen maanden (zie ook: deze link) tonen aan dat er op het vlak van veiligheid en maturiteit nog wel wat werk aan de winkel is. Zo werd afgelopen week Mango Markets, een DEX op de Solana blockchain, nog uitgebuit door een “inefficiëntie” van het prijs-orakel in combinatie met de beperkte marktliquiditeit op de Mango token en ging de uitbuiter uiteindelijk aan de haal met 114 miljoen USD.
DeFi en DEXs hebben de afgelopen jaren een exponentiële groei gekend, en steken op sommige dagen zelfs hun gecentraliseerde broertjes voorbij qua handelsvolume. In de toekomst is het dus zeer waarschijnlijk dat DEXs een belangrijke rol zullen blijven spelen in het crypto landschap en dat hun marktaandeel nog verder zal blijven groeien.
